Pieter Leendert van Andel
Geboren: 17 juni 1918, Lokop (Nederlands-Indië)
Laatste adres: Kraneweg 4, Groningen
Bezweken: 23 juli 1944, ‘s Gravenhage
20 november 1940
Pieter Leendert van Andel (Piet) wordt geboren als het derde kind van Pieter Leendert van Andel en Grietje van Andel-Nieburg. Hij heeft twee zusters.
Zijn vader werkt in Nederlands-Indië als officier van gezondheid bij het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger (K.N.I.L.). Als Piet 12 jaar is, keert het gezin terug naar Nederland.
Piet treedt in de voetsporen van zijn vader, die geneesheer-directeur is van stichting “Bloemendaal” te Loosduinen.
Hij gaat medicijnen studeren in Groningen.
Vanaf 29 september 1939 woont hij op kamers aan de Kraneweg 4.
Piet verlooft zich met Rijkje de Nooy.
Ze hebben duidelijke toekomstplannen. Na hun huwelijk willen ze naar Nieuw-Guinea (N.O.I.). Piet wil er als zendingsarts werken en Rijkje als verpleegkundige.
De oorlog haalt een grote streep door hun plannen. Piet weigert de loyaliteitsverklaring te tekenen. Daarmee eisen de Duitsers van studenten dat zij zich niet tegen de bezetter keren. Onderduiken is voor hem niet aan de orde omdat er met represailles tegen zijn familie is gedreigd.
Nadat Piet heeft geweigerd de loyaliteitsverklaring te tekenen wordt hij in het kader van de Arbeitseinsatz gedwongen om in het stedelijk ziekenhuis in Berlijn-Spandau te werken.
Het archief van de Rijksuniversiteit Groningen bevat stukken van de senaat (Archief van de Rector Magnificus) met o.a. een lijst met namen van studenten, “die tijdens of ten gevolge van hun tewerkstelling in Duitschland gedurende de jaren 1943-1945 zijn overleden”.1
Op de lijst komt als nr. 6 P.L. van Andel voor.
“P.L. van Andel (med. cand.) te werk gesteld in het stedelijk ziekenhuis te Berlin-Spandau is half maart 1944 in ernstig zieken toestand (hartaandoening) door zijn ouders teruggehaald. Hij is op 23 juli 1944 overleden en op 27 juli 1944 te Loosduinen begraven”.
Ook in het boek van Klaas van Berkel ”Academische illusies” komt zijn naam voor, voetnoot 596:
“Pieter van Andel werd in maart 1944 doodziek door zijn ouders uit Duitsland gehaald”.
Piet wordt in het ziekenhuis in Berlijn te werk gesteld bij de afdeling Pathologie, waar hij monsters moet analyseren. Hierdoor raakt hij besmet met de tbc-bacil.
Besmet en ziek, is Piet in het ziekenhuis niet langer bruikbaar. Zijn ouders halen hem op uit Berlijn.
Bij thuiskomst wordt hij meteen opgenomen in het Zuidwal Ziekenhuis in Den Haag, in hetzelfde ziekenhuis waar zijn verloofde Rijkje werkt als leerling-verpleegkundige.
In dit ziekenhuis wordt vastgesteld dat Piet tuberculeuze pericarditis heeft. Hij schrijft hierover op een briefkaart aan zijn zwager.
Piet sterft 4 maanden later.
Rijkje moet na Piets overlijden lang kuren om te genezen van de tbc waarmee zij op haar beurt besmet raakt. Na de oorlog vertrekt ze alleen naar Nederlands-Indië. Ze gaat er werken als verpleegkundige.
Rijkje is altijd in contact gebleven met de ouders en de jongste zus van haar gestorven verloofde.
1 Zie ook: Een onbelicht verleden, de tewerkstelling van medische studenten in nazi-Duitsland (1943-1945), H.J. Dokter, F. Verhage en J.M.W Binneveld, van Gorkum, 2001.
Met dank aan mevrouw G.W. Venema, de oudste dochter van Piets jongste zus.
De naam van Pieter Leendert van Andel staat vermeld op een Plaquette in de hal van de Rijksuniversiteit Groningen ter herdenking aan de studenten die oorlogsslachtoffer zijn.
Pieter van Andel: Uit gedenkboek van de Gereformeerde Studentenvereniging VERA, Groningen, 1945